پاسخ فعالیت های درس سخنی که سه بار تکرار شد

از روزی که به آن محلّه رفتند یک روز خوش هم ندیدند!
در طول روز از سروصدای زیاد همسایه در امان نبودند و شب ها تا دیر وقت از صدای بلند خنده‌های آن‌ها خواب راحت نداشتند.
صبر مرد تمام شده بود؛ تصمیم گرفت شکایت همسایه‌ی خود را نزد پیامبر ببرد.
«ای رسول خدا! از وقتی به این خانه آمده‌ایم، از شرّ این همسایه در امان نیستیم؛ نه روزها آسایش داریم و نه شب ها می توانیم استراحت کنیم.»
لبخندی که همیشه بر لبان پیامبر بود، محو شد.
آثار اندوه در چهره‌ی ایشان آشکار گردید.
باید جلوی آزار این همسایه را می‌گرفت و او را از زشتی کارش باخبر می‌ساخت.
سه نفر از نزدیک ترین یاران خود را صدا کرد و به آنها فرمود: «سخنی را که اکنون به شما می‌گویم، بعد از نماز جماعت با صدای بلند در مسجد تکرار کنید تا همگان بشنوند.»
نماز ظهر پایان یافت. علی  علیه السّلام  ابوذر و سلمان که هر کدام در گوشه‌ای از مسجد نشسته بودند، از جا برخاستند و با صدای بلند، سه بار این سخن را تکرار کردند:
«رسول خدا فرمودند تا به شما اعلام کنیم
هر کس همسایه‌اش ...
هر کس همسایه‌اش از شرّ او در امان نباشد ...
هر کس همسایه‌اش از شرّ او در امان نباشد، مؤمن نیست.»

برایم بگو (صفحهٔ 37 کتاب درسی)

با انجام دادن چه کارهایی می‌توانیم به سخن پیامبر - صلّی الله علیه و آله - عمل کنیم؟
1- با سر و صدای خود باعث آزار و اذیت همسایه‌ها نشویم.
2 - وقتی بیمار شدند به عیادت‌شان برویم.
3 - با همسایه خود مهربان باشیم و در کارها با آنها همکاری کنیم.

گفت وگو کنید (صفحهٔ 38 کتاب درسی)

پاس بده ...
شوت كن ...
گُل ... گُل ...
دَرِ یکی از خانه‌ها باز شد. پیرزن همسایه بود؛ همان که مادرم می‌گفت مدّت‌هاست مریض است
رنگش پریده بود. کمی نگاهمان کرد؛ می‌خواست چیزی بگوید امّا نگفت.
به بچّه‌ها نگاه کردم. بازی متوقّف شده بود. همه به فکر فرو رفته بودند ... .
به نظر شما، بچّه‌ها به چه چیزهایی فکر می‌کردند؟
به این که با سر و صدای خود باعث آزار و اذیت پیرزن مریض شده بودند و باید از او معذرت خواهی می‌کردند.

ایستگاه فکر (صفحهٔ 38 کتاب درسی)

هر کاری می‌کردم که حواسم به درس باشد، نمی‌شد. داشتم کلافه می‌شدم؛ پیش مادرم رفتم و گفتم: «من دیگر تحمّل ندارم! مگر با این همه سر و صدا می‌شود درس خواند؟ آخر این چه همسایه‌ای است؟»
مادر گفت: «به جای اینکه پشت سرشان چیزی بگویی، برو درِ خانه‌ی آنها را بزن و بگو صدای تلویزیون را کم کنند.»
گفتم: «خجالت می‌کشم! »
مادر گفت: «گفتن حرف حق که خجالت ندارد! با احترام و مؤدّبانه خواسته‌ات را به آنها بگو!»
تصمیم گرفتم به خانه ی آنها بروم و با احترام از آنها خواهش کنم که صدای تلویزیون خود را کم کنند تا من بتوانم با آرامش بیشتری درس بخوانم.

تدبّر کنیم (صفحهٔ 39 کتاب درسی)

وَ بِالوالِدَينِ اِحسانًا ... وَ الجارِ الجُنُبِ وَ الصّاحِبِ بِالجَنبِ
به پدر و مادر ... و همسايگان دور و نزديک ن كيی كنيد. سوره‌ی نساء، آيه‌ی 36
با توجّه به معنای آیه، در هریک از موارد زیر بهتر است چه کارهایی انجام دهیم؟
اگر همسایه‌ی ما بيمار شد، به عیادت و احوال پرسی او برویم.
وقتی همسایه چیزی از ما خواست، در صورت داشتن در اختیار او قرار دهیم.
اگر در همسایگی ما پیرمرد یا پیرزنی زندگی می‌کند، با آنها با احترام برخورد کنیم و با سر و صدا موجب آزار و اذیت آنها نشویم.

کامل کنید (صفحهٔ 39 کتاب درسی)

این قصّه را بخوانید و جاهای خالی را پر کنید.
پدر درِ حیاط را باز کرد و ما دوان دوان به سمت راه پلّه‌ها دویدیم.
از پلّه‌ها بالا می‌رفتیم و از اتّفاقات شیرین مهمانی برای هم تعریف می‌کردیم.
به طبقه ی دوم که رسیدیم، درِ یکی از خانه‌ها باز شد و آقای همسایه سرش را از گوشه‌ی در بیرون آورد.
نمی‌دانم چرا آن قدر عصبانی بود! چشم‌هایش هم خواب آلود بود.
به او سلام کردم و به سرعت از کنارش گذشتم. پیش مادر رفتم و گفتم: «این آقا چقدر اخموست!»
پدرم گفت: «بهتر نیست به جای اینکه روی دیگران عیب بگذاری، کمی فکر کنی و ببینی چه چیزی این وقت شب او را عصبانی کرده است؟»
به فکر فرو رفتم؛ فهمیدم من و خواهرم مقصّر بوده‌ایم!
اگر شبی، دیر وقت به خانه رسیدیم
به آرامی از پله ها بالا برویم.
با صدای بلند صحبت نکنیم و مراقب باشیم سر و صدای ما باعثآزار همسایگان نشود.

توضیحات درس پنجم هدیه چهارم ابتدایی سخنی که سه بار

زندگی اجتماعی نیازمند پذیرش ضرور تهایی از جمله ارتباط با همسایگان و چگونگی معاشرت با آنها می باشد؛

که در اسلام از اهمیت بسزایی بر خوردار است؛

تا آنجا که یکی از اموری که سعادت دنیا و آخرت انسان به آن بستگی دارد، همسایه داری کردن و همسایه نیک داشتن است.

در مورد محدوده همسایگی امام باقرفرمودند: حریم همسایگی چهل خانه از هر جهت است، از جلوو عقب و راست و چپ.

اگر همسایگان حق همسایگی را درچنین محدوده ای با رعایت حقوق و وظایف متقابل، مورد توجه قرار دهند، جامعه ای پاک از هر گونه کاستی خواهیم داشت؛

زیرا امام جعفر صادق می فرمایند: حسن هم جواری، باعث ازدیاد در روزی و آبادانی شهرهاست

دانش آموزان در این درس در می یابند تا ضمن بازی و تفریح که برای آنها لازم و ضروری است، به حقوق دیگران به ویژه همسایگان احترام بگذارند و آنها را رعایت کنند.

٭ اهداف درس

1آشنایی با وظایف یک مسلمان در برابر همسایه ها

2احساس مسئولیت در برابر اعمال و رفتار خود در برابر همسایه ها

3تمایل به انجام وظایف خود در برابر همسایه ها

4تلاش برای انجام وظایف خود در برابر همسایه ها

5توانایی تفکر در پیام قرآنی و درک ارتباط آن با موضوع درس

مفاهیم کلیدی

همسایه

حقوق همسایگان

رعایت حقوق دیگران

مسئولیت در برابر اعمال و رفتار

آموزش درس پنجم هدیه چهارم ابتدایی سخنی که سه بار

برای شروع مناسب درس می توانید تصاویری از کارهای مختلف را در اختیار بچه ها بگذارید

و ازآنها بخواهید کارهایی را که موجب مزاحمت برای همسایگان می شوند جدا کنند و دربارهٔ آنها صحبت کنند.

ویژگی داستانی بودن متن درس به خاطر ارتباط خاصی که با زندگی آنها دارد می تواند برای بچه ها دلچسب و شنیدنی باشد.

بنابراین خواندن متن درس و به ویژه کیفیت مطلوب در خواندن می تواند

شروعمناسبی برای تدریس باشد و نقش اساسی در آموزش شما ایفا کند.

برای شروع مناسب درس می توانید از تعدادی از بچه ها بخواهید در قالب نمایش کارهایی را که باعث ناراحتی همسایگان می شوند

و یا به عکس کارهایی که باعث کمک و خوشحالی برای همسایگان می شوندرا نمایش دهند

و بقیه دانش آموزان، آنها را مشخص کنند و در مورد هر یک توضیح دهند.

درسنامه و پاسخ فعالیت های درس 4 یک نماز و ده رکوع هدیه چهارم

سینا کتاب «هدیه های آسمان » را در دست گرفته بود و دور اتاق قدم می‌زد و شعر می‌خواند:
« خدایا! آفتاب و آب از توست               ستاره، آسمان، مهتاب از توست
خدای غنچه های…………………………………………».
مادربزرگ در گوشه‌ی اتاق نماز می‌خواند. سینا با خود گفت: «هنوز که اذان نگفته‌اند! مادربزرگ چه نمازی می‌خواند؟ » بعد هم با کنجکاوی در گوشه‌ای نشست.
مادربزرگ سوره‌ی حمد را خواند؛ بعد گفت: « بسم الله الرّحمن الرّحیم » و خم شد برای رکوع: «سبحان الله، سبحان الله، سبحان الله»
سپس بلند شد و گفت: «قل هو الله احد»
و بعد دوباره به رکوع رفت. تعجّب سینا بیشتر شد: «چرا مادربزرگ سوره ی توحید را کامل نخواند؟ چرا دو بار به رکوع رفت؟»
مادربزرگ در برابر چشم‌های حیرت زده‌ی سینا، سه بار دیگر هم به رکوع رفت! او هر بار که از رکوع بلند می‌شد، یک آیه ی دیگر از سوره‌ی توحید را می‌خواند.
سینا به سرعت به سراغ مادرش رفت. مادر هم در اتاق دیگر نماز می‌خواند. سینا کنار سجّاده‌ی مادر نشست و منتظر ماند.
مادر سوره‌ی حمد را خواند و بعد گفت: «بسم الله الرّحمن الرّحیم» و به رکوع رفت.
سپس بلند شد و گفت: «قل هو الله احد» و دوباره به رکوع رفت.
سینا هاج و واج مانده بود!
«وای خدایا! مادرم هم مثل مادربزرگ، نماز می‌خواند؛ این چه نمازی است!»
مادر سه بار دیگر هم به رکوع رفت و هر بار که از رکوع بلند می‌شد، آیه‌ای دیگر از سوره‌ی توحید را می‌خواند.
او دو سجده کرد و از جا بلند شد و در رکعت دوم هم مثل رکعت اوّل پنج بار به رکوع رفت.
وقتی نماز مادر تمام شد، سینا جلو دوید؛ دست دور گردن مادر انداخت و گفت: «مادر جان، چرا شما و مادربزرگ امروز این طور نماز خواندید؟ چرا به جای دو بار، ده بار به رکوع رفتید!»
مادر لبخند زد و گفت: «من و مادربزرگ نماز آیات می‌خواندیم. وقتی ماه یا خورشید می‌گیرد یا حوادثی مانند زلزله و رعد و برق ترسناک اتّفاق می‌افتد، واجب است نماز آیات بخوانیم. نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد.»
سینا لبخند زد و گفت: «چه نماز جالبی!»
در این هنگام، توجّه سینا و مادر به خبر تلویزیون جلب شد: «بینندگان محترم! از چند دقیقه پیش پدیده ی کسوف در آسمان ایران آغاز شده است... .»
تلویزیون خورشیدگرفتگی را نشان می‌داد و سینا به فکر فرو رفته بود.»
مادر پرسید: «به چه چیزی فکر می‌کنی؟»
سینا نگاهش را از تلویزیون بر داشت و گفت: «به قدرت خدا فکر می‌کنم که...».
 

ببین و بگو (صفحهٔ 31 کتاب درسی)

برای کدام یک از این حوادث، خواندن نماز آیات واجب است؟
ماه گرفتگی
زلزله
خورشید گرفتگی
سیل

بررسی کنید (صفحهٔ 32 کتاب درسی)

 تنها یکی از این دانش آموزان، تعریف صحیحِ نماز آیات را بیان می‌کند. آن را مشخّص کنید.
نمازی است دو رکعتی که در هر رکعت یک حمد می‌خوانیم و سوره را به پنج قسمت تقسیم می‌کنیم و بعد از هر قسمت به رکوع می‌رویم.  کامل کنید (صفحهٔ 33 کتاب درسی)

این شکل نشان می‌دهد یک رکعت از نماز آیات چگونه خوانده می‌شود.
با توجّه به آیات سوره‌ی توحید آن را کامل کنید.
سپس درباره‌ی تصویر با دوستانتان گفت وگو کنید.
بِسمِ اللّٰهِ ا لرَّحمٰنِ ا لرَّحىمِ
قُل هُوَ اللّٰهُ اَحَد.
اَللّٰهُ ا لصَّمَدُ.
لَم یَلِد وَ لَم یولَد.
وَ لَم یَکُن لَهُ و کُفُوًا اَحَدٌ

ایستگاه فکر (صفحهٔ 34 کتاب درسی)

این متن را بخوانید و به پرسش پایان آن پاسخ دهید.
پیامبر اسلام  صلّی الله علیه و آله  پسری به نام ابراهیم داشت. ابراهیم در کودکی از دنیا رفت. پیامبر از مرگ فرزندش بسیار غمگین شد امّا صبر خود را از دست نداد. اتّفاقاً همان روز خورشید گرفت. بعضی از مردم تصوّر کردند که خورشید در مرگ فرزند پیامبر عزادار شده است!
پیامبر اسلام  صلّی الله علیه و آله  که همیشه می‌کوشید مردم را از گمراهی نجات دهد، فرمود: «خورشید گرفتگی به غم یا شادی ما ربطی ندارد بلکه نشانه ای از نشانه‌های قدرت خدا و نظم جهان است». سپس، به مسلمانان یاد داد که چگونه نماز آیات بخوانند و بزرگی و توانایی خدا را به یاد آورند.
پیامبر به آنها آموخت که نماز آیات مانند نماز صبح دو رکعتی است امّا با آن تفاوت‌هایی دارد.

میان نماز صبح و نماز آیات چه تفاوت‌هایی هست؟
در نماز صبح بعد از حمد، سوره توحید را می‌خوانیم و سپس به رکوع و سجده می‌رویم. اما در نماز آیات در هر رکعت یک حمد می‌خوانیم و سوره توحید را پنج قسمت کرده و بعد از خواندن هر قسمت به رکوع می‌رویم. البته نماز صبح در هر رکعت یک رکوع دارد، اما نماز آیات در هر رکعت پنج رکوع و در کل ده رکوع دارد.

تمرین کنید (صفحهٔ 35 کتاب درسی)

 به کمک معلّم خود، خواندن صحیح نماز آیات را در مدرسه تمرین کنید.

با خانواده (صفحهٔ 35 کتاب درسی)

 آیا نماز آیات را به شکل دیگری هم می‌توانیم بخوانیم؟ چگونه؟
بله نماز آیات را می‌توانیم به شکل دیگری بخوانیم.
در هر رکعت بعد از حمد، سوره توحید را به جای تقسیم به پنج قسمت یک بار کامل خوانده و بعد به رکوع می‌رویم. وقتی که از رکوع بلند شدیم سوره را کامل خوانده و دوباره به رکوع می‌رویم و در هر رکعت پنج بار این کار را تکرار می‌کنیم.

توضیحات درس چهارم هدیه چهارم ابتدایی یک نماز و ده رکوع

درس یک نماز و ده رکوع از ابتدا با عنوان و نام درس توجه دانش آموزان را بر می انگیزد

زیرا آنها در سال های گذشته با کیفیت نماز دو رکعتی، سه رکعتی و چهار رکعتی آشنا شدند

و می دانند که در هر رکعت فقط یک رکوع به جا می آوریم ولی در این درس با شکل متفاوتی از نماز برخورد می کنند.

ماجرایی که برای کودک در این درس اتفاق می افتد نیز بر این تفاوت تأکید می کند.

شعر آغازین درس که از آفتاب و مهتاب و ستاره و آسمان سخن می گوید

زمینه توجه دانش آموزان را به پدیده های طبیعی جلب می کند تا در پایان درس با نام نماز آیات و کیفیت آن آشنا شوند.

آشنایی با طبیعت و شگفتی های آن، زمینه درک عظمت خالق آن را فراهم می کند و زیباترین پیام ها را به انسان می دهد.

در این درس کافی است دانش آموزان با شرایط وجوب و کیفیت خواندن نماز آیات به عنوان یکی ازنمازهای واجب و یک عبادت مهم آشنا شوند؛

بنابراین سخن گفتن درباره همه آیات الهی و یا بحث درباره حوادث وحشت زا ضرورتی ندارد.

٭ اهداف درس

1آشنایی با نماز آیات و برخی احکام آن

2اشتیاق به ادای نماز آیات به هنگام وجوب آن

3ادای نماز آیات به شیوه صحیح آن

٭ مفاهیم کلیدی

نماز آیات

آموزش درس چهارم هدیه چهارم ابتدایی یک نماز و ده رکوع

چنانچه فیلم یا تصویری از خورشیدگرفتگی، سیل، رعد و برق شدید، طوفان، زلزله و … در اختیارداشته باشید،

می توانید از آن برای ایجاد انگیزه یا توضیح متن استفاده کنید.

تلفیق درس اجتماعی  و علوم در زمینه سیل، رعد و برق، طوفان و خورشید گرفتگی می تواند برای شروع بسیار خوب و مؤثر باشد.

می توانید در روز مانور زلزله، موقعیتی را ایجاد کنید و این درس را آموزش دهید

پدیده خورشیدگرفتگی را برای بچه ها نمایش و توضیح دهید.

می توانید با توجه به تلفیق با درس علوم بخش سیارات از سه نفر از دانش آموزان بخواهید

که با ایفای نقش خورشید، ماه و زمین چگونگی این پدیده را نشان دهند.

اگر در مدرسه ماکتی در رابطه با منظومه خورشیدی در اختیار دارید، به کلاس بیاورید و برای ایجاد انگیزه یا توضیح متن استفاده کنید.

می توانید قبلاً از دانش آموزان بخواهید مثلاً در مورد پدیده خورشیدگرفتگی اطلاعاتی را جمع آوری کنند

و یا خاطرات بزرگترها را در این مورد پرسیده و گزارشی تهیه کنند

و برای هم کلاسی های خود بیانکنند تا زمینه ای مناسب برای تدریس این درس ایجاد شود.

برای شروع مناسب درس می توانید از عنوان که قسمتی از محتوای درس را آشکار می کند استفاده کنید.

همچنین پس از تدریس یک بار دیگر می توانید به عنوان بازگشت نمایید تا اطلاعات تکمیل شده دانش آموزان پیرامون آن بیان گردد.

می توانید از ساختار داستانی متن درس برای شروع مناسب درس استفاده کنید.

شما می توانید بعد از خواندن قصه درس از آن به عنوان مبنایی برای بحث و گفت وگو استفاده کنید.

می توانید از متن درس استفاده کنید و آن را در قالب نمایش با هماهنگی گروهی از دانش آموزان در کلاس اجرا کنید.

پاسخ فعالیت های درس ما به مسجد می رویم با پاسخ

مصطفیٰ با اشتیاق نامه‌ی خالِد را باز می‌کند.
خالِد، دانش آموزی فلسطینی است.
کشورِ خالِد اکنون در اشغال دشمنان اسرائیلی است.
مصطفیٰ و خالِد از طریق نامه نگاری باهم دوست شده اند.
آنها از این طریق، با آداب و رسوم مردم، تاریخ و ویژگی‌های کشورهای یکدیگر آشنا می‌شوند.
مصطفیٰ در اوّلین نامه‌ی خود، مطالب زیادی درباره‌ی محلّ زندگی‌اش نوشته است. خالِد هم در بخشی از جواب نامه، پس از سلام و احوالپرسی برای دوست ایرانی اش نوشته است:

درباره‌ی مسجد کشورت چیزهای جالبی نوشته بودی. حتما می‌دانی که در همه جای دنیا، در روستاهای کوچک و شهر‌های بزرگ، برروی تپّه‌ها و کنار دریاها، هرجا که مسلمانان زندگی می‌کنند، مسجد‌ها هم هستند. شکل ظاهری مسجد‌ها با هم فرق دارد. بعضی از آنها بزرگ و با شکوه وبعضی کوچک و ساده‌اند
من به تازگی در باره مسجدهای مسلمانان کتابی خوانده‌ام من از آن کتاب آموخته‌ام که اولین مسجد را پیامبر اسلام و یارانش در نزدیکی مدینه ساخته‌اند. این مسجد قبا نام دارد و هنوز پا برجاست مسلمانان زیادی در آن عبادت می‌کنند.
در آن کتاب خواندم که پیامبر و یارانش به کمک یکدیگر مسجدی ساختند که هم اکنون به مسجد النبی (مسجد پیامبر) معروف است. آرامگاه حضرت محمد (ص) نیز در همین مسجد قرار دارد.
در آن کتاب نوشته بود بزرگ ترین و مهم‌ترین مسجد اسلامی – مسجد الحرام – در مکه – است و کعبه، قبله‌ی مسلمانان در میان آن قرار دارد.
نام مساجد مهم دیگر مثل مسجد کوفه و مسجد‌الاقصی  نیز در آن کتاب آمده است.
مسجدُالاَقصیٰیکیازمساجدمهمّیاستکهدرکشورمنفلسطینودرشهرمنبیتُالمقدّسقراردارد.
منمسجدُالاَقصیٰرابارهاوبارهادیده‌ام. مسجدُالاَقصیٰامروزتوسّطدشمناناسلاماِشغالشدهاست.
آنهااجازهنمی‌دهندمسلمانانبهراحتیدراینمسجدنمازبخوانندوعبادتکنند.
درنامه‌اتنوشتهبودیکهدرمدرسهتاننمازخانهدارید؛اینخیلیجالباستامّاحیفکهمدرسه‌ی ماتوسّطدشمناناسلام خرابشدهاست!
منودوستانمبهکمکبزرگ‌ترهامسجدکوچکیدرستکرده‌ایم. مسجدکوچکما،هممحلّتحصیلماوهم محلّیبرایجمعشدنبزرگ‌ترهاست. بسیاریازمشکلاتمردممحلّهنیزدرهمینمسجدحلمی‌شود.
مسجدکوچکما...
مصطفیٰدرپاسخبهنامه‌یدوستفلسطینی‌اشمی‌نویسد:
دوستعزیزمخالِد،سلام.
امیدوارم...

برایم بگو (صفحهٔ 21 کتاب درسی)

مصطفیٰ در نامه‌اش به خالد چه چیزهایی می‌نویسد؟
دوست عزیزم خالد سلام
امیدوارم حالت خوب باشد. برای اطلاعات مفیدی که در مورد مسجدهای مسلمانان برایم نوشتی از تو سپاسگزارم. در کشور ما نیز مسجد بسیاری وجود دارد؛ مانند: مسجد جامع اصفهان و مسجد جامع عتیق در شهر شیراز و ... که این مساجد از بناهای تاریخی مذهبی کشور محسوب می‌شوند. مساجد از اماکن با ارزش هر کشوری است و من به همین دلیل بسیار متاسف شدم از اینکه مسجدالاقصی توسط دشمن اشغال شده است و از خداوند آزادی آن را خواستارم و بسیار برای تو و مردم کشورت دعا می‌کنم.

ببین و بگو (صفحهٔ 21 کتاب درسی)

این تصویرها به چه فعّالیت‌هایی در مسجد اشاره می‌کند؟ 
تصویر اول: برگزاری مراسم نماز جماعت
تصویر دوم: توضیح و تفسیر و آموزش نسائل دینی و مذهبی
تصویر سوم: تلاوت قرآن
تصویر چهارم: مشارکت گروهی در نظافت مسجد و غبارروبی.
شما چه فعّالیت‌های دیگری در مسجد انجام می‌دهید؟ شرکت در مراسم سخنرانی، دعا، عزاداری و جشن‌های اعیاد مذهبی، جشن نیکوکاری، مراسم شب‌های قدر، مسابقات قرآنی، استفاده از کتابخانه‌ی مسجد.
 

تمرین کنید

 شاید شما در مدرسه نمازخانه نداشته باشید امّا می‌توانید وقتی هوا مناسب است، به کمک آموزگار خود در حیاط مدرسه نماز خواندن به جماعت را تمرین کنید؛ برای این کار:
1- وضو بگیرید.
2- جای خوبی برای نماز خواندن انتخاب کنید.
3- زیرانداز مناسبی پهن کنید.
4- صف‌های منظّمی تشکیل بدهید.
5- از آموزگار بخواهید تا امام جماعت شما باشد.
6- یکی از دانش آموزان اذان بگوید.
7- اکنون می‌توانید نماز جماعت بخوانید.

ایستگاه فکر (صفحهٔ 24 کتاب درسی)

 با توجّه به تفاوت‌های نماز فرادیٰ و نماز جماعت، جدول زیر را کامل کنید. 

نماز فرادیٰ

تدبّر کنیم (صفحهٔ 25 کتاب درسی)

خُذوا زينَتَكُم عِندَ كُلِّ مَسجِدٍ
زيبا و پاكیزه به مسجد برويد. سوره‌ی اعراف، آيه‌ی 31
این آیه به برخی کارهای پسندیده برای حضور در مسجد سفارش می‌کند.
فکر می‌کنید با انجام دادن چه کارهایی می‌توانیم به این آیه عمل کنیم؟
باپوشیدن لباس‌های مرتب و پاک و تمیز شانه زدن موها، مسواک زدن، معطر کردن لباس ها، می توانیم به این آیه عمل کنیم.

بررسی کنید (صفحهٔ 25 کتاب درسی)

با دوستان خود در گروه مشورت کنید. در این تصویرها، چه اشتباه‌هایی می‌بینید؟
تصویر شماره‌ی 1: صف‌های نمازجماعت به هم پیوسته و منظم نیست.
تصویر شماره‌ی 2: انجام دادن ارکان نماز بدون هماهنگی با امام جماعت.

کامل کنید (صفحهٔ 26 کتاب درسی)

پاسخ سؤال‌ها را از میان کلمه‌هایی که در تصویر می‌بینید، پیدا کنید و بنویسید.
1- خواندن نماز به صورت جماعت سفارش مهمّ پیامبر اسلام - صلّی الله علیه و آله - است.
2- بهترین مکان برای نماز خواندن، مسجد است.
3- نمازگزاران در صف های نماز جماعت باید بدون فاصله و منظم بایستند.
4- جمع شدن در مسجد، موجب وحدت مسلمانان می‌شود.
5- یکی از فایده های حضور در مسجد، چاره جویی برای مشکلات مسلمانان است.
6- پاداش نماز جماعت از نماز فرادی خیلی بیشتر است.
7- رسول اکرم  صلّی الله علیه و آله  می‌فرماید: «هرکس وضو بگیرد و به سوی نماز جماعت حرکت کند، برای هرقدمی که برمی‌دارد، خدا پاداشی به او می‌دهد.»
8- در نماز جماعت باید تمام کارها را بدون فاصله بعد از امام جماعت انجام بدهیم.
9- ما نباید در رکعت اوّل و دوم نماز جماعت حمد و سوره را بخوانیم.
10- در نماز جماعت، خوب است ذکرهایی را که همراه امام جماعت خوانده می‌شود، آهسته بخوانیم.
 

هم‌خوانی کنیم

 مثل نسیم
می‌رسد از راه دور
نغمه‌ی سبز اذان
دست‌ها پل می‌زنند
از زمین تا آسمان
***
تا خدا پر می‌کشد
باز عطر یاکریم
سوی مسجد می‌روم
بی صدا مثل نسیم
***
برلبم ذکر و دعا
در دلم حمد و سپاس
پاک و خوشبو می‌شوم
مثل شبنم، مثل یاس
***
روشنی گل می‌کند
در فضای سینه‌ها
باز می‌خوانم نماز
در صف آیینه‌ها
***
هادی فردوسی

با خانواده (صفحهٔ 27 کتاب درسی)

 در مسجد محلّه‌ی شما چه برنامه‌هایی برگزار می‌شود؟ از یکی از این برنامه‌ها گزارشی تهیه کنید و در کلاس برای دوستانتان بخوانید.
در مسجد محله‌ی ما علاوه بر برگزاری مراسم دعای توسل، کمیل، ندبه و ... و مراسم شب‌های قدر و انواع جشن‌ها به مناسبت اعیاد، اردوهای مختلف و کلاس‌های گوناگون از جمله کلاس‌های آموزش فرآن، نقاشی، خط و... برگزارمی‌شود. که بچه‌های محله در اوقات فراغت خود به این کلاس‌ها می‌روند و همچنین در اردوها شرکت می‌کنند.

توضیحات درس سوم هدیه چهارم ابتدایی ما به مسجد می رویم

مسجد از نظر لغوی جای سجده و محل عبادت معنی می دهد

و به عنوان خانهٔ خدا و محل اجتماع مؤمنان، در زندگی مسلمانان نقش مؤثری ایفا می کند.

دانش آموزان در این درس در می یابند که حضور در مسجد و مراسم نماز جماعت آدابی دارد که شایسته است به آن توجه داشته باشند؛

همچنین با مهم ترین مساجد مسلمانان، فعالیت های مختلفی که در مسجد انجام می شوند،

اهمیت اقامهٔ نماز در مسجد، مراسم نماز جماعت و تفاوت آن با نماز فرادی آشنا می شوند

و با تهیهٔ گزارش و ارائه آن به دوستانشان به جمع بندی مطالب درس همراه با خانواده و از زبان خودشان اقدام می نمایند.

نکته 1: پیشنهاد می شود در صورت امکان این درس در مسجد تدریس شود

تا دانش آموزان به دور از جمعیت و در خلوت خود با مسجد انس ویژه ای پیدا کنند

و با بهره گیری از فضای معنوی حاکم بر مساجد، خاطرات به یاد ماندنی از مسجد برای آنها باقی بماند.

نکته 2: در این درس متن درس و فعالیت ها با هم ادغام شده اند.

٭ اهداف درس

1 آشنایی با مهم ترین مساجد مسلمانان

2 آشنایی با آداب حضور در مسجد و مراسم نماز جماعت

3 آشنایی با برخی از احکام نماز جماعت

4 تمایل به حضور در مسجد و به جا آوردن نماز جماعت و رعایت احکام آن

5 تلاش برای شرکت در مراسم نماز جماعت در مسجد و رعایت احکام آن

6 توانایی تفکر در پیام قرآنی و درک ارتباط آن با موضوع درس

٭ مفاهیم کلیدی

مسجد

نماز جماعت

آداب حضور در مسجد

آموزش درس سوم هدیه چهارم ابتدایی ما به مسجد می رویم

برای شروع مناسب درس می توانید با پخش صدای اذان و اینکه این صدا شما را به یاد چه چیزهایی می اندازد شروع کنید.

برای شروع مناسب درس می توانید به طور دسته جمعی از مسجد نزدیک مدرسه دیدن کنید.

همهٔ چیزها را به دقت ببینید و بپرسید که چه نام دارند و برای چه هستند.

برای شروع مناسب درس می توانید این امکان را فراهم کنید تا دانش آموزان در مسجد نزدیک مدرسه حضور یابند،

قسمت های مختلف آن را ببینند و در مورد آن سؤال کنند.استفاده نمایید.

پاسخ فعالیت های درس دانه ای که نمی خواست بروید

ناراحت و نگران در زیر خاک نشسته بود؛ دلش نمی‌خواست جوانه بزند!
بهار شده بود و دانه‌ها کم کم سرشان را از خاک بیرون می‌آوردند امّا این دانه از روییدن می‌ترسید! درخت هلویی در نزدیکی او بود.
یکی از ریشه‌های این درخت، که خیلی به دانه نزدیک بود، به او گفت:«دانه جان! چرا جوانه نمی‌زنی؟ چرا از خاک بیرون نمی‌روی؟»
دانه گفت:«همین جا که هستم خیلی خوب است! برای چه بیرون بروم؟ از کجا معلوم؟ شاید همین که سرم را از خاک بیرون ببرم، بی آب و غذا و گرسنه بمانم.»
ریشه لبخند زد و گفت: «دوست عزیز، چه فکرهای عجیبی می‌کنی؟ ببین! یک درخت هلوی خیلی بزرگ در چند قدمی توست. من یکی از ریشه هایش هستم. این درخت روزی فقط یک دانه‌ی کوچک بود و در زیر خاک خانه داشت؛ درست مثل تو.
بعد جوانه زد و کم کم از خاک بیرون آمد. همین که بیرون رسید، دید که همه چیز برای رشدش آماده شده است؛ نور، گرما، آب و هوا. سپس کم کم قد کشید و حالا برای خودش درختی بزرگ و زیبا شده است با شاخه‌هایی پر از برگ و هلوهایی درشت و خوش رنگ و شیرین.»
کم کم ترسِ دانه ریخت و دلش گرم شد و جوانه زد.
چند روز بعد، دانه آماده شد از خاک بیرون بزند.
صبح زود، دانه آرام سرش را از خاک بیرون آورد؛ به دور و برش نگاه کرد؛ صد تا مثل خودش را دید!
- «وای خدای من، چه جای بزرگی! چه باغ زیبایی! چه نسیم خنکی!»
در همین لحظه پروانه‌ای دور او چرخید؛ کنارش نشست و به او لبخند زد و گفت: «سلام گیاه کوچولو! تولّدت مبارک! به جمع ما خوش آمدی!»
گیاه کوچولو هم خندید.
- «سلام دوست عزیز!»
پروانه گفت:«باغ ما خیلی زیبا و بزرگ است؛ پر از گل، گیاه، پروانه و پرنده است. در این باغ هر چه نیاز داشته باشیم برای ما آفریده شده است.»
پروانه با بال‌های لطیفش، گیاه کوچولو را نوازش کرد و ادامه داد:
«خورشید گرمت می‌کند. چشمه به تو آب می‌دهد. خاک به تو غذا می‌دهد. نسیم خُنَکَت می‌کند و بلبل‌ها برایت شعر می‌خوانند. اینجا خیلی زیباست!»
گیاه کوچولو با چشم‌های درخشان به آسمان آبی نگاه کرد؛ خیلی خوشحال بود؛ پایش در دل زمین بود و سرش رو به خورشید.
با خودش گفت:«چه خوب شد که سر از خاک بیرون آوردم! چه دنیای قشنگی! چه زندگی زیبایی!»

برایم بگو (صفحهٔ 10 کتاب درسی)

   دانه برای رشد به چه چیزهایی نیاز دارد؟ دانه‌ی برای رشد به آب، هوا، خاک مناسب و نور خورشید نیاز دارد.

ایستگاه فکر (صفحهٔ 11 کتاب درسی)

این جانوران را درنظر بگیرید.
 

خداوند برای برطرف کردن هر یک از نیازهای آنها چه راه‌هایی قرار داده است؟
 

بررسی کنید (صفحهٔ 12 کتاب درسی)

در کتاب علوم سال گذشته خواندیم که بدن انسان برای رشد به چهار گروه موادّ غذایی نیاز دارد. غذا خوردن خود را با یک نوزاد مقایسه کنید. ما دندان داریم و قادر به خوردن انواع مواد غذایی هستیم. ولی نوزاد فقط از شیر مادر تغذیه می‌کند. ما در شبانه روز سه  وعده غذا می‌خوریم. اما نوزادان شیر مادر را به دفعات نیاز دارند.

خداوند نیازهای نوزاد را به این چهار گروه موادّ غذایی چگونه برطرف می‌کند؟ درشیر مادراین چهارگروه مواد غذایی که شامل پروتئین،دقند، نشاسته، چربی و ویتامین‌ها است وجود دارد که باعث رشد نوزاد می‌گردد.
- هریک از این پدیده‌ها، کدام نیازهای ما را برطرف می‌کنند؟ تصویر سمت راست: نیاز انسان به خواب وو استراحت و آسایش را برطرف می‌کند.
تصویر سمت چپ: این جانوران نیاز ما را به گوشت و تخم مرغ برای تهیه‌ی غذا، شیر برای تهیه‌ی لبنیات، ئشم و ئوست برای تهیه‌ی لباس و کیف و کفش را برطرف می‌کنند.
 

- دندان‌های ما، شکل‌های گوناگونی دارند.
  هر یک از آنها کدام نیاز ما را برطرف می‌کند؟ نیاز انسان به خوردن انواع مواد غذایی را برطرف می‌کند. دندان‌های نیش و پیش برای قطعه قطعه و بریدن غذا‌ها و دندان‌های آسیاب برای له کردن و آسیاب غذا‌ها استفاده می‌شوند.
اگر همه‌ی دندان‌های ما به یک شکل بودند، چه اتّفاقی می‌افتاد؟ قادر به خوردن انواع مواد غذایی، مانند غلات، سبزیجات، گوشت، حبوبات و... و نبودیم و نمیتوانستیم آنهارا به خوبی خورد کنیم یا بجویم.

تدبّر کنیم (صفحهٔ 13 کتاب درسی)

أَنَّ اللَّهَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ وَ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحاطَ بِكُلِّ شَيْ‌ءٍ عِلْماً
خداوند بر هر چیز تواناست و علم او به همه چیز احاطه دارد. سوره‌ی طلاق، آیه‌ی 12

میان این آیه و موضوع درس چه ارتباطی هست؟ خداوند مهربان که بهترین دوست ماست همیشه از نیازهای ماآگاه بوده و از قبل آنهارا پیش بینی کرده و هرچه را که ما نیاز داریم آفریده است.

دعا کنیم (صفحهٔ 13 کتاب درسی)

خداوندا!
ای که شب را آفریدی
و روز را
ای که روز را زمان تلاش قرار دادی
و شب را زمان آسایش
پروردگارا!
ای که شب را به دنبال روز آوردی
و روز را به دنبال شب،
مرا در زندگی موفّق گردان
و روز و شبی پربار و سودمند نصیبم کن.
خدایا!
ای که……………
یاری‌ام کن……………
برگرفته از کتاب «خدای من» نوشته‌ی فریبا کلهر